زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

مغرب تابستان (قرآن)





این نظام که مبداء پیدایش فصول چهارگانه سال با برکات فراوانی است در حقیقت تأکید و تکمیلی است برای وجود میزان در آفرینش آسمانها، و در مجموع هم بیانگر نظام دقیق آفرینش و حرکت زمین و ماه و خورشید می‌باشد، و هم اشاره ای است به نعمتها و برکاتی که از این رهگذر عائد انسان می‌شود.


۱ - تفاوت مغرب در تابستان و زمستان



قرآن کریم در مورد تفاوت مغرب در تابستان، با مغرب در زمستان چنین می فرماید: «رب المشرقین ورب المغربین»او پروردگار دو مشرق و دو مغرب است.

۱.۱ - حدیث حضرت علی وصی


اصبغ بن نباته می‌گوید: امیرالمؤمنین علیه‌السلام در خطبه‌ای فرمود: ... معنای خدا «رب المشرقین و رب المغربین» _ پروردگار دو مشرق و دو مغرب- این است که مشرق زمستان در محدوده خود و مشرق تابستان در محدوده دیگر است. )

۲ - مراد از دو مشرق



منظور از دو مشرق، مشرق تابستان و مشرق زمستان است، که به خاطر دو جا بودن آن دو چهار فصل پدید می‌آید، و ارزاق روزی خواران انتظام می‌پذیرد. بعضی هم گفته‌اند: مراد از دو مشرق، مشرق خورشید و مشرق ماه است، و مراد از دو مغرب هم دو مغرب آن دو است.
درست است که خورشید در هر روزی از ایام سال از نقطه‌ای طلوع و در نقطه‌ای غروب می‌کند، و به این ترتیب به تعداد روزهای سال مشرق و مغرب دارد، ولی با توجه به حداکثر میل شمالی آفتاب، و میل جنوبی آن در حقیقت دو مشرق و دو مغرب دارد، و بقیه در میان این دو می‌باشد.

۳ - پیدایش فصول و برکات آن



این نظام که مبداء پیدایش فصول چهارگانه سال با برکات فراوانی است در حقیقت تأکید و تکمیلی است برای آنچه در آیات قبل آمده، آنجا که سخن از حساب سیر خورشید و ماه در میان است، و همچنین سخن از وجود میزان در آفرینش آسمانها، و در مجموع هم بیانگر نظام دقیق آفرینش و حرکت زمین و ماه و خورشید می‌باشد، و هم اشاره ای است به نعمتها و برکاتی که از این رهگذر عائد انسان می‌شود. از آنچه گفتیم این نکته به خوبی روشن شد که چرا در بعض آیات قرآن آمده است: فلا اقسم برب المشارق و المغارب (سوگند به پروردگار مشرقها و مغربها).
زیرا در آنجا اشاره به تمام مشرقها و مغربهای خورشید در عرض سال است، در حالی که در آیه مورد بحث تنها به نهایت قوس صعودی و نزولی آن اشاره می‌کند.

۱.۱ - حدیث حضرت علی وصی


از جمله در حدیثی که از امیر مؤمنان علی علیه‌السلام نقل شد که در تفسیر این آیه فرمود: مشرق (آغاز) زمستان جداگانه است، و مشرق (آغاز) تابستان جداگانه است آیا نمی‌بینی که خورشید در این دو فصل نزدیک و دور می‌شود (اشاره به بالا آمدن خورشید در آسمان در فصل تابستان و پائین رفتن در فصل زمستان است).

۴ - پانویس


 
۱. رحمان/سوره۵۵، آیه۱۷.    
۲. طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، ج۱، ص۳۸۶.    
۳. عروسی حویزی، عبدعلی بن جمعه، نور الثقلین، ج۵، ص۱۹۰.    
۴. رحمان/سوره۵۵، آیه۱۷.    
۵. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۹، ص۱۶۶.    
۶. معارج/سوره۷۰، آیه۴۰.    
۷. طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، ج۱، ص۳۸۶.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۳، ص۱۲۰.    
۹. فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی، تفسیر الصافی، ج۷، ص۶۷.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۹، ص۳۳۵.    


۵ - منبع



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۷، ص۲۸۳، برگرفته از مقاله «مغرب تابستان».    


رده‌های این صفحه : تابستان | موضوعات قرآنی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.